Nöbetçi Eczaneler
Sıkılaştırılan para politikasının etkisi ile birlikte kredi kartı harcamalarının artış hızı geriledi. Mart ayı sonunda 13 haftalık kredi kartı harcamalarının yıllık büyüme hızı yavaşlayarak P’ye geriledi. Mayıs ayı sonunda kredi kartı harcamaları hem bireysel hem de ticari kartlarda artış gösterirken artış hızı düştü. Merkez Bankası raporuna göre borçların kredilere oranı artarken, kalan faize tabi borçların oranı da tarihsel ortalamanın üzerine çıktı. Bankalar, bu durumu yakından takip etmeye başladı.
Merkez Bankası’nın sıkılaştırıcı para politikası ve ekonomi yönetiminin izleri, kredi kartı harcamalarının artış hızında daha belirgin bir şekilde ortaya çıkmaya başladı. Mart ayı sonunda yüzde 100’ün altına düşüş gösteren kredi kartı harcamaları 13 haftalık yıllık artış oranı, Mayıs ayı sonunda yüzde 50’ye geriledi. Merkez Bankası’nın verilerine göre, kredi kartıyla harcamalar haftada yüzde 52,74 arttı. 31 Mayıs’ta sona eren dönemde bireysel kredi kartlarındaki büyüme %51,27’ye, ticari kredi kartlarındaki büyüme ise %57,01’e geriledi. Öte yandan bankacılık sektörü kaynakları, 2. aşamaya giren kredi kartı sayısının arttığını ve bunun da yakından takip edilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Merkez bankasının finansal istikrar raporu da yakından takip edilen kredilerdeki artışın tüketici ve kredi kartı talebinden kaynaklandığını gösterdi. Geçen yıl Mayıs ayı sonunda Merkez Bankası’nın verilerine göre kredi kartlarının 13 haftada toplam yıllık büyüme oranı yüzde 258,34 oldu. Bireysel kredi kartlarının büyüme oranı %273,14 olurken, kurumsal kredi kartlarının büyüme oranı %228,86 oldu. Haziran ayında başlayan politika faizi artışıyla birlikte 3 kat artan kredi kartı büyümesi yüzde 200’ün altına gerilemiş, Kasım 2023 itibarıyla yüzde 66,42’ye gerilemiştir.
Ancak büyüme hızındaki düşüşün en büyük nedeni kurumsal kredi kartlarının büyüme oranının yüzde 20’lere gerilemesi. Bireysel kredi kartı büyümesi geçen yıl hiçbir zaman %80’in altına düşmedi.
MART SONUNDA YÜZDE 100’ÜN ALTINDAYDI
Yeni yıla girerken kredi kartlarının büyüme oranı bir kez daha %100’ü aştı. Merkez Bankası’nın kredi kartı faiz artışlarını yansıtmama uygulamasından vazgeçmesiyle kredi kartı büyümesi 2024 yılında ilk kez Mart ayı sonunda yüzde 100’ün altına düştü. Buna göre kredi kartlarının büyüme hızı devam ediyor.
Merkez Bankası verilerine göre, 31 Mayıs’ta sona eren haftada kredi kartlarının genel büyüme oranı yüzde 52,74’e, bireysel kredi kartlarının büyüme oranı yüzde 51,27’ye, kurumsal kredi kartlarının büyüme oranı ise yüzde 57,01’ye geriledi. Geçen yıldan farklı olarak kurumsal kartların değil, bireysel kredi kartlarının büyüme hızı bu yıl daha fazla azaldı.
Diğer taraftan; BDDK verilerinde bireysel kredi kartı harcamaları 31 Mayıs’ta sona eren haftada 1,45 trilyon liraya yükselirken, faizlere duyarlı olan kredi kartı harcamaları ödemesiz yükselişini hızlandırarak 916,5 milyar lirayla 1 milyar liraya yükseldi.
Merkez Bankası’nın Finansal İstikrar Raporu’na göre kredi kartı faiz bakiyeleri artarken, bu tutarın toplamdaki kredi kartı borcuna olan ranı tarihsel ortalamanın bir miktar üzerinde arttı. Ödenmemiş faiz bakiyesinin toplam ödeme kartı bakiyesine oranı %13,7 olan asgari ödeme düzeyine eşit veya üzerinde olup, asgari ödeme düzeyinin altındaki ödeme kartı bakiyesi bakiyesi oranı ise %9,1’dir. Tarihsel ortalama, asgari ödemeli ve kalan faizli borçlar için %12, asgarinin altındaki ödemeler için ise %10’dur. Bireysel kredi kartı borçlarının toplam bakiyeye oranı, son aylardaki artışlarla birlikte tarihsel ortalama olan %22,9’un üzerine çıktı.
Merkez Bankası, raporda, artan kredi kartı faiz oranlarıyla birlikte, özellikle gelir ile borçlanma arasında uçurum bulunanların faize bileşik faiz uygulamasının borcun geri ödeme yükünü artırabileceği belirtildi.
KART BORÇ TUTARLARI BANKA TARAFINDAN TAKİP EDİLMEKTEDİR
Bankacılık sektörü kaynakları, kredi kartı harcamalarının artış hızının yılın geri kalanı durumuna göre en düşük seviyeye gerilemesine rağmen kredi kartı borcunu ödeyememe sorununun arttığına dikkat çekti. Kaynakların verdiği bilgiye göre, kredi kartı borçları başta olmak üzere yakından takip edilen kredilerde vadesi 30 günden 90 güne kadar gecikmiş borçların yer aldığı ikinci grupta artış var. Merkez Bankası’nın finansal istikrar raporu da konuya dikkat çekti.
Finansal İstikrar Raporu’nda, bankacılık sektöründe kredi riski önemli ölçüde artan kredilerin yakından takip edildiği yinelenerek, kredi riski artan kredilerin yüzde 82’sinin Krediler zorda değil, elde tutulduğu kaydedildi. Artan riskleri nedeniyle bu sınıfta.
Rapora göre, Mart 2024 itibarıyla ticari segmentteki temerrüt oranı, son 6 ayda neredeyse yatay bir büyüme gösterdikten sonra %0,9 seviyesinde kalırken, ticari segmentteki temerrüt oranı da %0,9 seviyesinde kaldı. segmenti 0,7 puan artarak %2,8’e yükseldi.
Bireysel krediler için temerrüt oranları tüm temerrüt dönemlerinde artar. Bireysel kredilerin dağılımına baktığımızda tüketici kredileri ve kredi kartlarında temerrüt oranlarının arttığını görüyoruz. Rapora göre, Eylül 2023’te sıkı denetim altında sınıflandırılan bireysel kredi kartlarının vadesinde tahsili gecikenlerin oranı yüzde 2,2 iken, Mart 2024’te bu oranın yüzde 3’ün üzerine çıktığı görüldü. Banka, kredi kartı hariç toplam kredilerde kur etkisinden arındırılmış 13 haftalık yıllık büyüme, 31 Mayıs haftasında yüzde 38,37’ye ulaştı. Geçen hafta bu oran yüzde 39,38’di.